تعریف سلامت اجتماعی

سلامت اجتماعی به طور خلاصه عبارت است از حالت برخورداری فرد از توانایی بروز و ظهور حداکثر فعالیت‌ها و نقش‌های اجتماعی و احساس پیوند با جامعه که توام با احساس آرامش فردی و رابطه مناسب با هنجارهای اجتماعی باشد.

تعریف سلامت اجتماعی از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی ( WHO )

سازمان بهداشت جهانی سلامت را فقط رهایی از بیماری نمی‌داند بلکه حالت جسمی، روانی، آسایش و آسودگی خیال و به عبارت دیگر در رفاه اجتماعی تعریف می‌کند که از طریق زندگی اجتماعی به شکل روزمره از طریق محل کار، خانواده و از طریق روابط اجتماعی با دیگران ان را می‌آموزد.

قلمرو سلامت اجتماعی عبارت است از چارچوب تعاملات میان افراد و نیز مشارکت اجتماع آن‌ها که شامل: دستاوردهای اجتماعی، حمایت‌های خانوادگی، فعالیت‌های اجتماعی، روابط دوستانه و زندگی شخصی را شامل می‌شود. از این دیگاه حمایت و پشتیبانی اجتماعی در حوزه سلامت اجتماعی نقش بسیار موثری دارد.

مولفه‌های سلامت اجتماعی

عبارت است از بخش‌هایی که امکان دستیابی یک فرد در اجتماع را برای بهتر زیستن و ایفای نقش موثر فراهم می‌نماید.

1. دستیابی به مسکن مناسب به عنوان امنیت جسمانی و روانی
2. دسترسی به آموزش و پرورش به منظور شکوفایی استعدادها و ارتقاء دانش
3. دسترسی به تغذیه مناسب به منظور برخورداری از سلامت کامل جسمانی
4. دسترسی به درآمد متناسب و مشخص
5. برخورداری از محیط اجتماعی و فیزیکی مناسب ( برخورداری از اکوسیستم مناسب )
6. اطمینان از وجود سهم پایداری از منابع و جامعه ( برخورداری از سهم مناسبی از مسکن، بهداشت و اشتغال )
7. برخورداری از عدالت اجتماعی و نیز برخورداری از حقوقی مناسب
8. برخورداری از شرایط استاندارد بهداشتی و درمانی
9. برخورداری از امکانات کامل برای گذراندن اوقات فراغت

نقش نظام آموزش در سلامت اجتماعی

سازمان آموزش یک کشور (نهادهای آموزشی، مطبوعات، تلویزیون و ... ) در تداوم آموزش و خانواده‌ها، رسانه و گروه‌های نخستین (مهد کودک ) آغاز به فعالیت می‌کند و به شکل مستقیم و غیر مستقیم نقش اساسی در سلامت اجتماعی ایفا می‌نماید. مهم‌ترین کارکردهای نهاد آموزش که متربط با سلامت اجتماعی می‌باشد به شرح زیر است:

1. اجتماعی کردن کودکان، نوجوانان، جوانان و تمامی اقشار جامعه یعنی آموزش روش‌های اخلاقی و آداب و رسوم صحیح به افراد
2. آموزش و تامین نیروی انسانی ماهر برای جامعه
3. آموزش نقش مهمی در انتخاب و واگذاری شغل دارد.
4. آموزش به ویژه در سطح دانشگاه باعث نوآوری در سطح جامعه می‌شود.
5. آموزش باعث ایجاد همبستگی اجتماعی در جامعه می‌شود
6. آموزش باعث رشد تخصصی در جامعه می‌شود
7. آموزش باعث حفظ و ارتقاء کارکردهای خانواده و به ویژه انتخاب و تربیت فرزندان می‌گردد.

شاخص‌های سنجش سلامت اجتماعی

1. جمعیتی: توزیع سنی و جنسی، مهاجرت، موالید و مرگ و میر
2. آموزش و فرهنگ: آموزش‌های پایه، دانشگاه‌ها، کتب منتشر شده و رسانه‌ها
3. کار و تامین اجتماعی: درصد جمعیت شاغل، بیکار و پوشش‌های بیمه‌ای
4. دفاع ملی و فعالیت‌های جمعی: میزان جرایم، تعداد زندانیان، میزان شیوع آسیب‌های اجتماعی
5. درآمد، مصرف و ثروت: متوسط درآمد و مصرف خانوار و نسبت توزیع ثروت در جمعیت کشور
6. سلامت و تغذیه: نسبت امید به زندگی، نسبت بیماری‌ها به جمعیت کشور، میزان مصرف سرانه کالری و ضریب اشتغال تخت
7. مسکن و محیط زیست: درصد خانواده‌های بدون مسکن و دارای مسکن، بهداشت محیط
8. زمینه‌های اختصاصی: قشربندی اجتماعی، توجه اقلیت‌ها، حاشیه‌نشینی، هویت فرهنگی و اجتماعی